ΔΗΛΑΒΕΡΕΙΟ ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΠΟΤΑΜΟΥ 1925-2025: ΕΚΑΤΟ ΧΡΟΝΙΑ ΙΣΤΟΡΙΑΣ, ΠΑΡΟΥΣΙΑΣ, ΠΡΟΣΦΟΡΑΣ

Τιμώντας την ιστορία του Σχολείου θα προσπαθήσω να περιγράψω μορφολογικά το Δημοτικό που φοίτησα κατά την εξαετία 1959-1965.Το πρώτο μου σχολείο, μια από τις ζωγραφιές του Ποταμού.

Πρόκειται για ένα νεοκλασικό κτήριο χτισμένο στις αρχές του 20ου αιώνα, τοπόσημο του Ποταμού. Με μορφολογία θριγκού, αέτωμα και κεραμοσκεπή όπως τα περισσότερα δημοτικά σχολεία στην Ελλάδα. Λιθόκτιστο, με υπερυψωμένο ισόγειο, ψηλοτάβανο, ατμοσφαιρικό, με οριζόντιο άξονα συμμετρίας και διάκριση μεταξύ βάσης και κορμού που πραγματοποιείται με προεξέχον γείσο από αμυγδαλόπετρα. Οι όψεις του κτίσματος αρμονικά δεμένες, χωρίζονται σε τρεις κατακόρυφες ζώνες, ενώ η πίσω πλευρά του κτηρίου φέρει προσκτίσματα (δηλαδή κτίσματα τα οποία κατασκευάστηκαν δίπλα σε άλλο που προϋπήρχε). Οι γωνίες-άκρα του κτηρίου τονίζονται με εμφανείς ισόδομους  γωνιόλιθους.

Ιδιαίτερα εντυπωσιακή είναι η κεντρική ζώνη της κυρίας εισόδου. Μία πύλη με αυστηρό περίγραμμα,  μέσω της οποίας πραγματοποιείται η πρόσβαση στο εσωτερικό του κτηρίου. Τα σκαλοπάτια, τα περισσότερα από αμυγδαλόπετρα, οδηγούν στη δίφυλλη, ψηλή, γαλάζια θύρα εισόδου με κάθετες ράβδους, χειρολαβές και στο κάτω μέρος ταμπλάδες. Έχει οργάνωση των μερών της και αρμονία με ξεκάθαρο το αποτύπωμα χειρωνακτικής εργασίας. Δεξιά και αριστερά της κύριας εισόδου δεσπόζουν διακοσμητικές κολώνες, παραστάδες θα έλεγα, συνδυασμός αμυγδαλόπετρας και πώρινων λίθων, με κατάληξη σε νεοκλασικά επίκρανα. Στο πάνω μέρος δεσπόζει διακοσμητικό υπέρθυρο και ακόμη ψηλότερα η πινακίδα που υπενθυμίζει το μεγάλο ευεργέτη του Δημοτικού Σχολείου Ποταμού, Ευστάθιο Κ. Δηλαβέρη (1855-1932), χρηματοδότη και ιδρυτή της ομώνυμης Κεραμουργικής Βιομηχανίας, τα έργα του οποίου έχουν βραβευθεί σε διεθνείς εκθέσεις και ο οποίος άφησε πίσω του πλούσιο φιλανθρωπικό έργο. Την εικόνα της εισόδου συμπληρώνουν η ελληνική σημαία στα αριστερά και η σημαία της Ευρωπαϊκής Ένωσης στα δεξιά.

Τα ορθογώνια παράθυρα, μεγάλα, χωρίς παντζούρια, προσφέρουν μεγάλη φωτεινότητα στις αίθουσες με αντανακλάσεις από τα δέντρα. Πλαισιώνονται και αυτά από διακοσμητικές κολώνες (παραστάδες) που φέρουν επίκρανα.

Εσωτερικά τρεις αίθουσες, μία κεντρική για εκδηλώσεις-παραστάσεις και δύο ακόμη εκατέρωθεν αυτής που χρησιμοποιούνταν για τη διδασκαλία. Υψηλής αισθητικής αξίας είναι τα πολύχρωμα πλακάκια στο διάδρομο μπροστά από τις αίθουσες διδασκαλίας, ένα από τα πολλά σχέδια των μωσαϊκών πλακών που κατασκεύαζε το εργοστάσιο Δηλαβέρη, με τις οποίες έχουν στρωθεί πολλά δημόσια κτήρια. Πλευρικά του διαδρόμου εντοπίζονται διακοσμητικά μοτίβα εμπνευσμένα από τη φύση, με πλεγμένα κλαδιά ή κατ’ άλλες απόψεις δίκλωνες αλυσίδες γενετικού υλικού (DNA). Στο κέντρο κυριαρχεί ενότητα από άνθη, τετράφυλλοι ρόδακες με ανθέμια και κρίνους κατά την αισθητική της αρ νουβό. Το σύνολο δημιουργεί συμμετρία και αισθητική αρμονία στο χώρο προκαλώντας το θαυμασμό του επισκέπτη.

Τη  μνήμη, χρήσιμη για το μέλλον, οφείλουμε να την κρατήσουμε ζωντανή, και ιδιαίτερα όσοι φοιτήσαμε και περάσαμε από αυτόν το χώρο που αδιαμφισβήτητα ανήκει στην πολιτιστική κληρονομιά του Ποταμού. Παρουσιάζει αρχιτεκτονικό  ενδιαφέρον και είναι ένα από τα λίγα δείγματα της αρχιτεκτονικής νεοκλασικού σχολείου των αρχών του 20^ουαιώνα που έχει διασωθεί στην περιοχή. Το σχολείο, ένα έργο τέχνης, στολίδι επί εκατό χρόνια έχει ανάγκη προστασίας, συντήρησης και ανάδειξης, ώστε να συνεχίσει να ακτινοβολεί και στο μέλλον.  Για το λόγο αυτό είναι ιδιαίτερα σημαντικό να χαρακτηριστεί ως ιστορικό, διατηρητέο κτίσμα. Χρέος μας να στήσουμε μια χάλκινη προτομή στην αυλή του σχολείου. Είναι το λιγότερο που οφείλουμε να κάνουμε.

Γιάννης Κ. Φαρδούλης