ΚΥΘΗΡΑΪΚΗ ΠΡΩΤΟΒΟΥΛΙΑ

Πράσινα Κύθηρα: Η πρόταση της Κυθηραϊκής Πρωτοβουλίας
 

Είναι βέβαια παράλογο να ζητείται από τις αντιπολιτευόμενες δημοτικές παρατάξεις να παρουσιάσουν πλήρως εμπεριστατωμένα πακέτα προτάσεων μέσα σε διάστημα ουσιαστικά μίας εβδομάδας. Εντούτοις, η Κυθηραϊκή Πρωτοβουλία καταθέτει τις ακόλουθες σκέψεις, με την ελπίδα ότι θα αποτελέσουν στη χειρότερη περίπτωση έναυσμα για συζήτηση και περαιτέρω διαβουλεύσεις, στο βαθμό βέβαια που η δημοτική αρχή επιθυμεί πραγματικό και εποικοδομητικό διάλογο.

Οφείλουμε πρωτίστως να σημειώσουμε ότι ο Στρατηγικός Σχεδιασμός, είτε πρόκειται για δήμους, είτε για επιχειρήσεις είτε ακόμα για άτομα, προϋποθέτει τρεις βασικές προδιαγραφές:
 

1. Προσδιορισμό στόχων σε βάθος χρόνου.
2. Διαπίστωση των ενεργειών που θα οδηγήσουν στον επιθυμητό στόχο μέσα στο τακτό χρονικό διάστημα.
3. Ιεράρχηση και μεθόδευση των ενεργειών αυτών.

Με άλλα λόγια, ο Στρατηγικός Σχεδιασμός δεν πρέπει να είναι ούτε ευχολόγιο, ούτε γενικόλογο και ανιεράρχητο «όραμα», αλλά ένα πρακτικό, εμπεριστατωμένο και άμεσα εφαρμόσιμο business plan ή, για να χρησιμοποιήσουμε την τρέχουσα ορολογία, ένας «οδικός χάρτης».

Έχοντας υπόψιν τις προδιαγραφές αυτές, η Κυθηραϊκή Πρωτοβουλία προτείνει τη σύνταξη  ενός ενιαίου επιχειρηματικού πρόγραμματος που θα επικαλύπτει συγχρόνως τους εξής βασικούς τομείς:
 

• Ανάπτυξη & εργασία
• Τουρισμός
• Πρωτογενής παραγωγή
• Περιβάλλον
• Πολιτισμός 

Σε γενικές γραμμές, όποιος μελετήσει αμερόληπτα τη σημερινή κατάσταση των πέντε αυτών τομέων στα Κύθηρα θα καταλήξει στα ακόλουθα αντίστοιχα συμπεράσματα:
 

• Η ανάπτυξη του νησιού, μέχρις σήμερα άναρχη και απρογραμμάτιστη, έχει πλέον παγώσει εντελώς, ενώ η ανεργία ανέρχεται ραγδαίως.
• Ο τουρισμός ακόμα κρατάει σχετικά καλά, από τη στιγμή όμως που αποτελεί ουσιαστικά την μοναδική οικονομική μηχανή του νησιού, έχει απόλυτη ανάγκη ορθολογικού προγραμματισμού σε βάθος χρόνου.
• Η αδιαφοροποίητη παραδοσιακή καλλιέργεια και διάθεση ελαιόλαδου σε όγκο πνέει τα λοίσθια. Αντιθέτως, επιτυχία σημειώνει η διάθεση στο εμπόριο προϊόντων υψηλής ποιότητας με αναγνωρισμένη ταυτότητα (brand name) και εντοπιότητα (λ.χ., «Τα Τραγανά του Καραβά», τυρί «Μητάτο» κ.λπ.), καθώς και προϊόντων βιολογικής καλλιέργειας (παρθένο λάδι, μέλι), υπό την προϋπόθεση φυσικά αυτά να πλασάρονται σωστά στην αγορά.
• Μέχρις σήμερα, η έγνοια για το περιβάλλον και τη φύση των Κυθήρων αφορούσε μόνον λίγα άτομα ή μικρές ομάδες πολιτών, ενώ η εκάστοτε δημοτική αρχή απέφευγε (και συνεχίζει να αποφεύγει) οποιαδήποτε ενέργεια που θα μπορούσε να θεωρηθεί ότι ενοχλεί κάποιους ψηφοφόρους. Ουσιαστικά, πέρα από τυπική υπακοή στις ελάχιστες προδιαγραφές του νόμου, το περιβάλλον έχει αφεθεί στη μοίρα του.
• Ο πολιτισμός στα Κύθηρα είναι σχεδόν αποκλειστικά υπόθεση ιδιωτών και ιδιωτικών φορέων, με ό,τι αυτό συνεπάγεται σε έλλειψη πόρων και προγραμματισμού. Η πάγια άρνηση της δημοτικής αρχής να ορίσει συμβουλευτική επιτροπή για θέματα πολιτισμού παραμένει σχεδόν μοναδική στα χρονικά της τοπικής αυτοδιοίκησης.

Πως μπορούν να αντιμετωπισθούν αυτά τα προβλήματα μέσα από ένα ενιαίο επιχειρηματικό πρόγραμμα, οι διαφορετικοί άξονες του οποίου θα οδηγούν προς τον ίδιο στόχο; Η  πρόταση της Κυθηραϊκής Πρωτοβουλίας είναι, μέσα στην επερχόμενη τριετία, τα Κύθηρα να κινηθούν μεθοδικά και με σωστό προγραμματισμό με στόχο να αναδειχθούν «Πράσινο Νησί». Το πως και προπάντων το γιατί προτείνεται αυτός ο στόχος θα αναλύσουμε εν συντομία ποιό κάτω.

Το πρώτος βήμα ενός τόπου που θέλει να προσελκύσει επισκέπτες και να γίνει καθιερωμένος τουριστικός προορισμός, είναι να αποκτήσει τη δική του ξεχωριστή ταυτότητα, δηλαδή ένα όνομα, ένα brand που θα τον κάνει να ξεχωρίζει στην αγορά. Τα Κύθηρα, χάρη στη φύση, τη θέση και την εντελώς τυχαία έλλειψη καταστροφικής ανάπτυξής τους κατά τη διάρκεια της τελευταίας εικοσαετίας, είναι ιδανικά τοποθετημένα για να διεκδικήσουν τον χαρακτήρα του «πράσινου», «παρθένου» και πολιτισμικού τουριστικού προορισμού.

Ο σχεδιασμός λοιπόν θα πρέπει να γίνει προς την κατεύθυνση του ήπιου τουρισμού, που δίνει τη δυνατότητα σε έναν τόπο να δέχεται επισκέπτες όλη τη διάρκεια του χρόνου και όχι μονό την υψηλή περίοδο.

Ένα νησί χαρακτηρίζεται «πράσινο» όταν δεν έχει τοξικά απόβλητα, όταν στις καλλιέργειες του δεν γίνεται χρήση χημικών λιπασμάτων, όταν αποφεύγει τις πλαστικές συσκευασίες, όταν ακολουθεί σωστή διαχείριση αποβλήτων (ανακύκλωση & κομποστοποίηση) και φυσικά όταν διαθέτει καθαρό πόσιμο νερό και καθαρές ακτές.

Οι βιολογικές καλλιέργειες και τα προϊόντα τους είναι και αυτά πόλος έλξης επισκεπτών. Όλα τα παραγόμενα στο νησί προϊόντα θα πρέπει στα μέτρα του δυνατού να είναι βιολογικά, και ως τέτοια πρέπει να διαφημίζονται όταν καταναλώνονται στους χώρους φιλοξενίας και εστίασης. Η προσέλκυση γκρουπ επισκεπτών που παρακολουθούν όλα τα βήματα μιας βιολογικής καλλιέργειας μέχρι το τελικό προϊόν είναι ευρύτατα διαδεδομένη πρακτική, που εύκολα μπορεί να πραγματοποιηθεί στα Κύθηρα (ελιά, μελισσοκομία,
τυροκομία, κρασί κ.λπ.).

Ένα νησί που χαρακτηρίζεται «παρθένο» έλκει ταξιδιώτες που έρχονται για να το εξερευνήσουν. Η φύση των Κυθήρων είναι σε μεγάλο βαθμό ακόμα ανέπαφη, και εύκολα μπορεί να προσελκύσει φυσιολάτρες, άλλα και όσους ασχολούνται με δραστηριότητες και αθλήματα στη φύση, μεταξύ των οποίων:
 

• Πεζοπορία σε παλιά μονοπάτια (χαρτογραφημένα και σηματοδοτημένα).
• Αναρρίχηση σε φαράγγια και γκρεμούς.
• Παρατήρηση και καταγραφή βοτάνων και άγριων λουλουδιών
• Παρατήρηση άγριων πουλιών.
• Διαδρομές με ποδήλατα βουνού.
• Καταδύσεις σε παλιά και καινούργια ναυάγια.
• Θαλάσσια σπορ όπως κανό και καγιάκ. 

Οι δραστηριότητες αυτές απαιτούν οργάνωση και υλοποίηση από ανθρώπους με τις αντίστοιχες ειδικές γνώσεις. Η διοργάνωσή των, πέρα από την καθοδήγηση και τον εξοπλισμό των επισκεπτών, συχνά συμπεριλαμβάνει και μια σημαντική εκπαιδευτική παράμετρο, όπως λ.χ. η εκπαίδευση αρχαρίων στα θαλάσσια σπορ ή τις καταδύσεις. Όλα αυτά θα προσφέρουν νέες θέσεις εργασίας διαφόρων ειδικοτήτων σε νέους κυρίως ανθρώπους.

Φυσικά, απαραίτητη προϋπόθεση είναι η προστασία του περιβάλλοντος από επεμβάσεις όπως παράνομη εναπόθεση σκουπιδιών και μπαζών, πυρκαγιές, καταπατήσεις δημόσιας γης, αυθαίρετη δόμηση κ.λπ. Όσον αφορά στις διαχείριση των παραλιών, άλλες μεν θα πρέπει να αναβαθμισθούν σωστά ώστε να προσφέρουν όλες τις ανέσεις που προβλέπονται σε οργανωμένες ακτές, ενώ άλλες πρέπει να παραμείνουν παρθένες, αφού αυτό ακριβώς θα αναζητήσουν πολλοί από τους επισκέπτες ενός νησιού χαρακτηρισμένου «πράσινο». Σε κάθε περίπτωση, ο επισκέπτης πρέπει να έχει σαφείς και εμπεριστατωμένες πληροφορίες για το τι θα βρει στον προορισμό του.

Τέλος, ο πολιτισμός δεν μπορεί να απουσιάζει από έναν τόπο σαν τα Κύθηρα που έχουν να επιδείξουν τόσα σημαντικά ιστορικά, αρχιτεκτονικά και θρησκευτικά μνημεία, αλλά και τόσες μυθολογικές και ιστορικές αναφορές. Απαραίτητη κρίνεται η ύπαρξη συντονιστικής επιτροπής στην οποία να συμμετέχουν αντιπρόσωποι των κυριότερων εν ενεργεία πολιτιστικών φορέων, καθώς και προσεχτικός συντονισμός με τις δραστηριότητες του δήμου, των σχολείων και της Ιεράς Μητρόπολης. Ενδεικτικές δραστηριότητες συμπεριλαμβάνουν:
 

• Ορθολογική διευθέτιση των αρχαιολογικών χώρων Κυθήρων και Αντικυθήρων, ώστε να διευκολυνθεί στο έπακρο η πρόσβαση από τους επισκέπτες.
• Εθελοντική συμμετοχή επισκεπτών σε πολιτιστικές και περιβαλλοντολογικές δραστηριότητες, μεταξύ των οποίων και η συμμετοχή σε ανασκαφές (φυσικά υπό την εποπτεία αρχαιολόγων).
• Σεμινάρια παραδοσιακής αγγειοπλαστικής.
• Σεμινάρια φωτογραφίας, γλυπτικής, χορού, ζωγραφικής, θεάτρου και άλλων τεχνών, αλλά και πολεμικών τεχνών, τοπικής μαγειρικής/γαστρονομίας, υφαντικής κ.λπ.,
• Πρόγραμμα εκθέσεων, παραστάσεων, συναυλιών και συνεδρίων, άλλα με διακεκριμένους επαγγελματίες και άλλα συμμετοχικά και εκπαιδευτικά. 

Κανένα από τα παραπάνω δεν απαιτεί τεράστια χρηματικά ποσά. Περισσότερο απαιτείται εργασία και φαντασία από μέρους της κάθε τοπικής αρχής και αντίστοιχη ενημέρωση της τοπικής κοινωνίας. Χρηματοδότηση μπορεί να βρεθεί από προγράμματα (ΕΣΠΑ), που αυτή την χρονική στιγμή στοχεύουν ακριβώς τέτοιες δράσεις, αυτές δηλαδή που αφορούν στον ήπιο τουρισμό.

Η πρόταση λοιπόν της Κυθηραϊκής Πρωτοβουλίας όσον αφορά τον κύριο στόχο της επόμενης τριετίας είναι η δημιουργία και αξιοποίηση των Πράσινων Κυθήρων. Με σκοπό, στο σχετικά σύντομο αυτό χρονικό διάστημα, να γίνουν γνωστά τα Κύθηρα ως το ήσυχο άλλα γεμάτο δραστηριότητες, πράσινο, παρθένο νησί της τόσο Ελλάδας όσο και της Μεσογείου.


Κυθηραϊκή Πρωτοβουλία
Δελτίο Τύπου, 14/12/2011