ΚΕΝΤΡΟ ΕΙΔΙΚΩΝ ΘΕΡΑΠΕΙΩΝ ''ΠΛΕΥΣΗ'' - ΤΙ ΕΙΝΑΙ Η ΠΡΩΙΜΗ ΠΑΡΕΜΒΑΣΗ, ΠΟΙΟΙ ΟΙ ΣΤΟΧΟΙ ΤΗΣ ΚΑΙ Ο ΡΟΛΟΣ ΤΗΣ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΣ

Με λόγια απλά μιλάμε για την
Πρώιμη Παρέμβαση

Γράφει η Ευτυχία Πατσιούρα

(Ειδική Παιδαγωγός, MSc Συμβουλευτικής Ψυχολογίας, Εκπ. Συστημική Ψυχοθεραπεύτρια), συνεργάτης του «Κέντρου Ειδικών Θεραπειών Πλεύση»

Τι είναι η Πρώιμη Παρέμβαση;

Η πρώιμη παιδική ηλικία (0-6 έτη) θεωρείται από τις πιο σημαντικές περιόδους στη ζωή ενός ανθρώπου καθώς σε αυτή την ηλικία πραγματοποιούνται καθοριστικές αλλαγές οι οποίες επηρεάζουν σε μεγάλο βαθμό την εξέλιξη και την ανάπτυξη ενός ατόμου.
Η πρώιμη παρέμβαση αποτελεί μία σύνθεση υπηρεσιών, μέσα από τη συνεργασία και τη συμμετοχή επαγγελματιών διαφορετικών ειδικοτήτων, για πολύ μικρά παιδιά και τις οικογένειές τους, η οποία γίνεται διαθέσιμη κατόπιν αιτήματος της οικογένειας σε μια συγκεκριμένη περίοδο της ζωής του παιδιού. Μέσω της πρώιμης παρέμβασης καλύπτεται κάθε δράση που πραγματοποιείται όταν ένα παιδί χρειάζεται ειδική υποστήριξη για να διασφαλίσει και να προωθήσει την προσωπική του ανάπτυξη, να ενισχύσει την οικογενειακή επάρκεια και να προωθήσει την κοινωνική ένταξη των οικογενειών και των παιδιών.
Είναι πολύ σημαντικό οι γονείς να απευθύνονται έγκαιρα είτε στον παιδίατρο, είτε σε αναπτυξιολόγο ή παιδοψυχίατρο ή να έρχονται σε επαφή με υπηρεσίες που προσφέρονται από επαγγελματίες που εργάζονται στο χώρο της ειδικής αγωγής και εκπαίδευσης (ψυχολόγος, εργοθεραπευτής, λογοθερα­πευτής, ειδικός παιδαγωγός), όταν τα παιδιά εμφανίζουν καθυστέρηση στο ρυθμό και στον τρόπο ανάπτυξης σε σχέση με άλλα παιδιά παρόμοιας χρονολογικής ηλικίας.

Ποιοι είναι οι στόχοι της Πρώιμης Παρέμβασης;

Ο στόχος της πρώιμης παρέμβασης είναι να βοηθήσει ή και να αποτρέψει τους παράγοντες επικινδυνότητας οι οποίοι θα οδηγούσαν ένα παιδί σε κάποιας μορφής αναπτυξιακή καθυστέρηση ή δυσλειτουργία. Αντίστοιχα στα παιδιά που ήδη από τη γέννησή τους αντιμετωπίζουν κάποια αναπτυξιακή διαταραχή  μπορεί να είναι ιδιαίτερα αποτελεσματική ώστε να ακολουθήσουν τον φυσιολογικό ρυθμό ανάπτυξης. Ένα παιδί θεωρείται ότι βρίσκεται στην ομάδα κινδύνου εμφάνισης κάποιας διαταραχή όταν παρουσιάζει καθυστέρηση ή/και δυσλειτουργία σε έναν ή/και περισσότερους από τους παρακάτω τομείς: 
 
> Αδρή κινητικότητα (βάδιση, τρέξιμο κ.ά.)
> Λεπτή κινητικότητα (ντύσιμο, σίτιση, γράψιμο κ.ά.)
> Αισθητηριακή αντίληψη (η διαδικασία μέσω της οποίας επιλέγουμε, προσλαμβάνουμε, οργανώνουμε και αναγνωρίζουμε τα ερεθίσματα του περιβάλλοντος)
> Γνωστικό επίπεδο (αντίληψη, προσοχή, σκέψη, μνήμη, γλώσσα)
> Επικοινωνία (ο τρόπος με τον οποίο ένα παιδί επικοινωνεί και αλληλεπιδρά)
> Προσαρμοστική συμπεριφορά (ο τρόπος με τον οποίο ένα παιδί ανταποκρίνεται στις ανάγκες του περιβάλλοντός του και της χρονολογικής του ηλικίας).

Εφόσον υπάρχουν υποψίες ή ανιχνευθούν ενδείξεις πως ένα παιδί εμφανίζει ή τείνει να εμφανίσει ελλείμματα σε κάποιους αναπτυξιακούς τομείς, ακολουθεί η συστηματική εκτίμηση/αξιολόγηση των δυσκολιών, μέσω διεπιστημονικής προσέγγισης (ψυχολογική, ιατρική, παιδαγωγική, κοινωνική). Για τον λόγο αυτό οι υπηρεσίες της πρώιμης παρέμβασης παρέχονται από  επαγγελματίες µε ποικίλες ειδικότητες και διαφορετικά επιστημονικά υπόβαθρα (γιατρός, αναπτυξιολόγος, παιδοψυχίατρος, ψυχολόγος, λογοθεραπευτής, εργοθεραπευτής, ειδικός παιδαγωγός κ.ά.).
Υπηρεσίες πρώιμης παρέμβασης μπορούν να λάβουν όλα τα παιδιά από 0 έως και 6 ετών, δηλαδή πριν από την ένταξη τους στην σχολική βαθμίδα της δημοτικής εκπαίδευσης. Τα οφέλη της πρώιμης παρέμβασης δεν περιορίζονται μόνο στα παιδιά αλλά αφορούν σε ολόκληρη την οικογένεια με την ευρεία έννοια του όρου (γονείς, φροντιστές, οικογενειακός - κοινωνικός κύκλος).

Ποιος είναι ο ρόλος της οικογένειας;

Ενώ οι παρεμβάσεις για μεγαλύτερα παιδιά και ενήλικες με αναπτυξιακές ή/και άλλες δυσκολίες επικεντρώνονται σε μεγάλο ποσοστό στο ίδιο το άτομο, μια σημαντική προϋπόθεση της πρώιμης παρέμβασης για τα μικρά παιδιά είναι ο βασικός ρόλος της οικογένειας. Χωρίς τη συμμετοχή των οικογενειών η παρέμβαση δεν μπορεί να είναι επιτυχής και ολοκληρωμένη. Σε σχέση με τους γονείς, η ενεργός συμμετοχή τους στα προγράμματα παρέμβασης τους δίνει τη δυνατότητα να αναγνωρίζουν τόσο τις δυνατότητες όσο και τις αδυναμίες των παιδιών τους, αλλά και ν’ ανταποκρίνονται καλύτερα στις ιδιαίτερες ανάγκες της ανατροφής τους.
Η οικογένεια είναι το πρωταρχικό/φυσικό περιβάλλον μέσα στο οποίο ζει και αναπτύσσεται το παιδί και είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με την εξέλιξή του. Χρειάζεται να τονιστεί ιδιαίτερα ο ρόλος των γονέων στην ανίχνευση/ εντοπισμό, αλλά και την αντιμετώπιση των δυσκολιών που εμφανίζει ένα παιδί πρώιμης παιδικής ηλικίας, καθώς οι ίδιοι αλληλεπιδρούν και σχετίζονται καθημερινά μαζί του. Μέσω της έγκαιρης παρέμβασης, οι γονείς αποκτούν τις δεξιότητες που απαιτούνται ώστε να ανταποκριθούν με επάρκεια στο γονεϊκό τους ρόλο, ενισχύοντας παράλληλα τα αποτελέσματα των θεραπευτικών προγραμμάτων.

Για οποιαδήποτε απορία, προβληματισμό ή ερώτηση έχετε,
μην διστάσετε να επικοινωνήσετε μαζί μας!
«Κέντρο Ειδικών Θεραπειών - Πλεύση»
Κατερίνα Κ. Αντωνίου
Άνω Λιβάδι, Κύθηρα
🕿 27360-37167 & 6986.80.68.99

Βιβλιογραφία

Ευρωπαϊκός Φορέας για την Ανάπτυξη στην Ειδική Αγωγή (2010). Πρώιμη Παρέμβαση - Πρόοδος και Εξελίξεις 2005-2010,  Έκθεση του Οργανισμού. Odense, Denmark: Ευρωπαϊκός Φορέας για την Ανάπτυξη στην Ειδική Αγωγή.

Blackman, J. A. (2002). Early intervention: A global perspective. Infants&YoungChildren, 15(2), 11-19.

Τζουριάδου, Μ., & Κοντοπούλου, Μ. (1996). Πρώιμη παρέμβαση σε παιδιά με αναπτυξιακές διαταραχές: ένα μανιφέστο της ομάδας εργασίας Eurlyaid. Παιδαγωγική επιθεώρηση, 23.

Τζουριάδου, Μ. (2001). Πρώιμη Παρέμβαση. Σύγχρονες τάσεις και προοπτικές. Θεσσαλονίκη, ΠΡΟΜΗΘΕΥΣ.

Κοζυράκης, Λ. (2019). Γνώσεις, απόψεις, πρακτικές ειδικών για την πρώιμη παρέμβαση στις αναπτυξιακές διαταραχές, Πανεπιστήμιο Μακεδονίας.