Σε ναυάγιο εξελίσσεται η υποθαλάσσια αρχαιολογική έρευνα στα
Αντικύθηρα, ένα ναυάγιο εξαιρετικά επιζήμιο και οδυνηρό για πολλούς λόγους.
Αλλά κυρίως για τη διεθνή υπόληψη της Ελλάδας ως κράτους που είναι σε θέση να
φροντίζει και να αναδεικνύει εξαιρετικά σημαντικές αρχαιότητες.
Το περίφημο Ναυάγιο των Αντικυθήρων, ένα από τα
πιο σημαντικά υποθαλάσσια αρχαιολογικά ευρήματα του κόσμου, ουσιαστικά έχει
εγκαταλειφθεί στην τύχη του για πάνω από έναν χρόνο. Επιγραμματικά, γι’ αυτή
την κατάσταση η οποία μόνο ντροπή και λύπη μπορεί να προξενεί, φέρουν βαρύτατη
ευθύνη συγκεκριμένοι άνθρωποι, άμεσα εμπλεκόμενοι με την ανασκαφή. Είναι
εκείνοι που, όπως φαίνεται αλλά και καταγγέλλεται, αποφάσισαν να προτάξουν το
προσωπικό τους συμφέρον και την ατομική τους προβολή εις βάρος της έρευνας. Η
άμεση συνέπεια των εκτρόπων που ανέκυψαν ήταν οι εσωτερικές έριδες, ο διχασμός
και τελικά η παράλυση της ανασκαφικής ομάδας.
Πάγωσαν οι χορηγίες
Υστερα από μια αλληλουχία θλιβερών εξελίξεων ήταν μοιραίο ότι
από το ναυάγιο θα αποστασιοποιούνταν και οι βασικοί υποστηρικτές του
εγχειρήματος: χορηγοί όπως ο ελβετικός οίκος υψηλής ωρολογοποιίας Hublot που
έχει προσφέρει μέχρι στιγμής 150.000 ευρώ και προβάλλει συστηματικά την
ανασκαφή σε ολόκληρο τον πλανήτη, η Cosmote, το Ιδρυμα Λασκαρίδη και άλλοι
πάγωσαν τη χρηματοδότηση του έργου επ’ αόριστον - ή, τουλάχιστον, έως ότου
αποκατασταθεί η εύρυθμη λειτουργία της ερευνητικής ομάδας. Οι προοπτικές όμως για
την επανενεργοποίηση των χορηγιών είναι επί του παρόντος άδηλες και μάλλον
δυσοίωνες. Και δεν θα μπορούσε να ισχύει κάτι διαφορετικό όταν δεν υπάρχουν οι
απαραίτητες εγγυήσεις.
Ο Αμερικανός αρχαιολόγος Μπρένταν Φόλεϊ
Οταν, π.χ., εναντίον του φερόμενου ως διαλυτικού παράγοντα της ανασκαφής εκτοξεύονται απροκάλυπτα βαρύτατες κατηγορίες. «Συγκεκριμένα ο Αμερικανός αρχαιολόγος Μπρένταν Φόλεϊ που αυτοπροβάλλεται διεθνώς, αλλά εντελώς αυθαίρετα, σαν συν-επικεφαλής της ανασκαφής, λαμβάνει κολοσσιαίες αμοιβές. Οι οποίες φυσικά προέρχονται από χορηγίες αφελών χορηγών που αιμοδοτούν το πρόγραμμα ώστε να παραχθεί επιστημονική γνώση και όχι παχυλές αμοιβές γι' αυτόν και τους συνεργάτες του», αναφέρει χαρακτηριστικά άνθρωπος με άμεση εμπλοκή στην οικονομική υποστήριξη της έρευνας στα Αντικύθηρα. Ο ίδιος, μάλιστα, συμπληρώνει ότι «ο δρ Φόλεϊ και οι συνεργάτες του ουδέποτε παρέδωσαν εγκαίρως το πλήρες υλικό της ανασκαφής στην υπηρεσία, παρά την υποχρέωση που έχουν βάσει νόμου. Κάτι τέτοιο έγινε μεν, αλλά μόνο εν μέρει, τον Οκτώβριο του 2017, δηλαδή μετά από τέσσερα ολόκληρα χρόνια ανασκαφών στο ναυάγιο.
Αλλά και για να πειστεί ο κ. Φόλεϊ να αποδώσει στην Εφορεία Εναλίων Αρχαιοτήτων μέρος του υλικού, έπρεπε να προηγηθούν επίμονες, μακροχρόνιες και ισχυρές πιέσεις -άκουσον άκουσον- από εμάς, τους χορηγούς. Για να αντιληφθεί κάποιος το χαοτικό της όλης κατάστασης που έχει προκαλέσει η συμπεριφορά του Φόλεϊ, ας σημειωθεί ότι ο συγκεκριμένος άνθρωπος έχει συνασπιστεί με δύο αρχαιολόγους, υπαλλήλους της Εφορείας, οι οποίοι υπακούουν μόνο σε αυτόν και αγνοούν την προϊσταμένη τους, την κυρία Σίμωσι. Εκτός αυτού, ένας εκ των δύο αυτών ερευνητών σχεδόν δεν έχει πατήσει ποτέ το πόδι του στην περιοχή της ανασκαφής, ο δε έτερος δεν διαθέτει καν τα προσόντα για να καταδυθεί σε τόσο μεγάλο βάθος (κοντά στα 55 μέτρα) και άρα να προσεγγίσει απευθείας το ναυάγιο».
Η εκπαραθύρωση της αρχαιολόγου
Ερωτήματα προκαλεί η απομάκρυνση της επικεφαλής της επιχείρησης στα Αντικύθηρα, Αγγελικής Σίμωσι.
Το σκηνικό διάλυσης που διαμορφώθηκε γύρω από το ναυάγιο προχώρησε ακόμη πιο βαθιά, στη σήψη, όταν η επικεφαλής της επιχείρησης στα Αντικύθηρα ξαφνικά μετατέθηκε στην Εύβοια. Μία από τις πλέον καταρτισμένες αρχαιολόγους στην Ελλάδα, υψηλά εξειδικευμένη και πεπειραμένη στις υποθαλάσσιες έρευνες, η κυρία Αγγελική Σίμωσι, με απόφαση του υπουργείου Πολιτισμού απομακρύνθηκε από το έργο της ενώ η έρευνα στο ναυάγιο βρισκόταν σε κρίσιμο στάδιο. Με μεταπτυχιακά και διδακτορικό στην Υποβρύχια Αρχαιολογία, με 30 χρόνια καταδύσεων και ύστερα από 35ετή θητεία στην Εφορεία Εναλίων Αρχαιοτήτων, κρίθηκε αρμοδίως ότι η ιδανική θέση για την αξιοποίηση των προσόντων της κυρίας Σίμωσι ήταν η Εφορεία Αρχαιοτήτων Ευβοίας και όχι το Ναυάγιο των Αντικυθήρων.
Ετσι απομακρύνθηκε από το ερευνητικό έργο που διηύθυνε, με πανθομολογούμενη επιτυχία, από το 2008. Αν και, σύμφωνα με τα ήθη των αρχαιολόγων, η ανασκαφή παραμένει υπό την εποπτεία της, παρα τρόπον τινά είναι «δική της». Πέραν των εσωτερικών προβλημάτων, ένας από τους μεγάλους κινδύνους που αντιμετωπίζει το ναυάγιο είναι πάντα το ενδεχόμενο λεηλασίας από καταδυόμενους αρχαιοκάπηλους. Μάλιστα, ο δήμαρχος Κυθήρων Στράτος Χαρχαλάκης έφτασε να ζητά από την πολιτεία την αξιοποίηση εξειδικευμένου προσωπικού των Ενόπλων Δυνάμεων, τόσο του Πολεμικού Ναυτικού όσο και του Λιμενικού Σώματος απλώς διότι διαθέτει ενδείξεις -αν μη τι άλλο- ότι η απειλή είναι απολύτως υπαρκτή.
Μία ακόμη μελανή παράμετρος της αποδιοργάνωσης συνιστά το γεγονός ότι ο Μπρένταν Φόλεϊ διέλυσε με δική του πρωτοβουλία, μονομερώς, την Αστική Μη Κερδοσκοπική Εταιρεία (ΑΜΚΕ) Αργώ. Επρόκειτο για τον φορέα που είχε συσταθεί για τη διαχείριση των σύνθετων λειτουργικών αναγκών της ανασκαφής. Σε μία από τις επιστολές του προς την υπουργό Πολιτισμού Μυρσίνη Ζορμπά σχετικά με την κατάσταση που κακοφορμίζει όσον αφορά το ναυάγιο, ο δήμαρχος Κυθήρων ανέφερε τον περασμένο Ιούλιο ότι «είναι μείζον το ζήτημα που έχει προκύψει σχετικά με την εμπλοκή του κ. Μπρένταν Φόλεϊ στη διεξαγωγή των ερευνών, ζήτημα το οποίο προκάλεσε όχι μόνο τη μονομερή διάλυση της διαχειρίστριας ΑΜΚΕ, αλλά ουσιαστικά και την ακύρωση των προγραμματισμένων ερευνών του παρελθόντος Μαΐου (σ.σ.: 2018).
Η όλη συμπεριφορά του κ. Φόλεϊ και η συστηματική προσπάθειά του να παρουσιάσει τον εαυτό του ως την επιστημονική κορυφή της έρευνας σε παγκόσμιο επίπεδο (υπάρχει σχετικό υλικό που αποδεικνύει τούτο και είναι στη διάθεσή σας) μας δημιουργούν έντονη ανησυχία σχετικά με κάθε πιθανή μελλοντική εμπλοκή του στις έρευνες, υπό οποιαδήποτε θέση ή ιδιότητα». Οπως τονίζει ο κ. Χαρχαλάκης, «το πρόγραμμα ‘‘Επιστροφή στα Αντικύθηρα’’ αποτελεί για τον δήμο μας τη μοναδική ίσως ευκαιρία αποτροπής της ερήμωσης του μικρού vησιού, το οποίο φθίvει πληθυσμιακά και σήμερα κατοικείται μόνο από 19 ηρωικούς κατοίκους. Με έκπληξη πληροφορηθήκαμε ότι η προγραμματισμένη από το 2017 περίοδος ερευνών την άνοιξη του 2018 ακυρώθηκε χωρίς προφανή και ουσιώδη λόγο. Η ανησυχία μας για την έρευνα γιγαντώθηκε μόλις γίναμε γνώστες του εκπεφρασμένου προβληματισμού του κ. Πάνου Λασκαρίδη, που αναφέρεται ξεκάθαρα σε προσπάθεια οικειοποίησης της έρευνας από ξένους συνεργάτες και δηλώνει ότι αποσύρει το ενδιαφέρον και την ουσιώδη στήριξή του στην έρευνα εάν δεν αλλάξουν οι έως σήμερα διαμορφούμενες συνθήκες».
Ο Αμερικανός αρχαιολόγος Μπρένταν Φόλεϊ
Οταν, π.χ., εναντίον του φερόμενου ως διαλυτικού παράγοντα της ανασκαφής εκτοξεύονται απροκάλυπτα βαρύτατες κατηγορίες. «Συγκεκριμένα ο Αμερικανός αρχαιολόγος Μπρένταν Φόλεϊ που αυτοπροβάλλεται διεθνώς, αλλά εντελώς αυθαίρετα, σαν συν-επικεφαλής της ανασκαφής, λαμβάνει κολοσσιαίες αμοιβές. Οι οποίες φυσικά προέρχονται από χορηγίες αφελών χορηγών που αιμοδοτούν το πρόγραμμα ώστε να παραχθεί επιστημονική γνώση και όχι παχυλές αμοιβές γι' αυτόν και τους συνεργάτες του», αναφέρει χαρακτηριστικά άνθρωπος με άμεση εμπλοκή στην οικονομική υποστήριξη της έρευνας στα Αντικύθηρα. Ο ίδιος, μάλιστα, συμπληρώνει ότι «ο δρ Φόλεϊ και οι συνεργάτες του ουδέποτε παρέδωσαν εγκαίρως το πλήρες υλικό της ανασκαφής στην υπηρεσία, παρά την υποχρέωση που έχουν βάσει νόμου. Κάτι τέτοιο έγινε μεν, αλλά μόνο εν μέρει, τον Οκτώβριο του 2017, δηλαδή μετά από τέσσερα ολόκληρα χρόνια ανασκαφών στο ναυάγιο.
Αλλά και για να πειστεί ο κ. Φόλεϊ να αποδώσει στην Εφορεία Εναλίων Αρχαιοτήτων μέρος του υλικού, έπρεπε να προηγηθούν επίμονες, μακροχρόνιες και ισχυρές πιέσεις -άκουσον άκουσον- από εμάς, τους χορηγούς. Για να αντιληφθεί κάποιος το χαοτικό της όλης κατάστασης που έχει προκαλέσει η συμπεριφορά του Φόλεϊ, ας σημειωθεί ότι ο συγκεκριμένος άνθρωπος έχει συνασπιστεί με δύο αρχαιολόγους, υπαλλήλους της Εφορείας, οι οποίοι υπακούουν μόνο σε αυτόν και αγνοούν την προϊσταμένη τους, την κυρία Σίμωσι. Εκτός αυτού, ένας εκ των δύο αυτών ερευνητών σχεδόν δεν έχει πατήσει ποτέ το πόδι του στην περιοχή της ανασκαφής, ο δε έτερος δεν διαθέτει καν τα προσόντα για να καταδυθεί σε τόσο μεγάλο βάθος (κοντά στα 55 μέτρα) και άρα να προσεγγίσει απευθείας το ναυάγιο».
Η εκπαραθύρωση της αρχαιολόγου
Ερωτήματα προκαλεί η απομάκρυνση της επικεφαλής της επιχείρησης στα Αντικύθηρα, Αγγελικής Σίμωσι.
Το σκηνικό διάλυσης που διαμορφώθηκε γύρω από το ναυάγιο προχώρησε ακόμη πιο βαθιά, στη σήψη, όταν η επικεφαλής της επιχείρησης στα Αντικύθηρα ξαφνικά μετατέθηκε στην Εύβοια. Μία από τις πλέον καταρτισμένες αρχαιολόγους στην Ελλάδα, υψηλά εξειδικευμένη και πεπειραμένη στις υποθαλάσσιες έρευνες, η κυρία Αγγελική Σίμωσι, με απόφαση του υπουργείου Πολιτισμού απομακρύνθηκε από το έργο της ενώ η έρευνα στο ναυάγιο βρισκόταν σε κρίσιμο στάδιο. Με μεταπτυχιακά και διδακτορικό στην Υποβρύχια Αρχαιολογία, με 30 χρόνια καταδύσεων και ύστερα από 35ετή θητεία στην Εφορεία Εναλίων Αρχαιοτήτων, κρίθηκε αρμοδίως ότι η ιδανική θέση για την αξιοποίηση των προσόντων της κυρίας Σίμωσι ήταν η Εφορεία Αρχαιοτήτων Ευβοίας και όχι το Ναυάγιο των Αντικυθήρων.
Ετσι απομακρύνθηκε από το ερευνητικό έργο που διηύθυνε, με πανθομολογούμενη επιτυχία, από το 2008. Αν και, σύμφωνα με τα ήθη των αρχαιολόγων, η ανασκαφή παραμένει υπό την εποπτεία της, παρα τρόπον τινά είναι «δική της». Πέραν των εσωτερικών προβλημάτων, ένας από τους μεγάλους κινδύνους που αντιμετωπίζει το ναυάγιο είναι πάντα το ενδεχόμενο λεηλασίας από καταδυόμενους αρχαιοκάπηλους. Μάλιστα, ο δήμαρχος Κυθήρων Στράτος Χαρχαλάκης έφτασε να ζητά από την πολιτεία την αξιοποίηση εξειδικευμένου προσωπικού των Ενόπλων Δυνάμεων, τόσο του Πολεμικού Ναυτικού όσο και του Λιμενικού Σώματος απλώς διότι διαθέτει ενδείξεις -αν μη τι άλλο- ότι η απειλή είναι απολύτως υπαρκτή.
Μία ακόμη μελανή παράμετρος της αποδιοργάνωσης συνιστά το γεγονός ότι ο Μπρένταν Φόλεϊ διέλυσε με δική του πρωτοβουλία, μονομερώς, την Αστική Μη Κερδοσκοπική Εταιρεία (ΑΜΚΕ) Αργώ. Επρόκειτο για τον φορέα που είχε συσταθεί για τη διαχείριση των σύνθετων λειτουργικών αναγκών της ανασκαφής. Σε μία από τις επιστολές του προς την υπουργό Πολιτισμού Μυρσίνη Ζορμπά σχετικά με την κατάσταση που κακοφορμίζει όσον αφορά το ναυάγιο, ο δήμαρχος Κυθήρων ανέφερε τον περασμένο Ιούλιο ότι «είναι μείζον το ζήτημα που έχει προκύψει σχετικά με την εμπλοκή του κ. Μπρένταν Φόλεϊ στη διεξαγωγή των ερευνών, ζήτημα το οποίο προκάλεσε όχι μόνο τη μονομερή διάλυση της διαχειρίστριας ΑΜΚΕ, αλλά ουσιαστικά και την ακύρωση των προγραμματισμένων ερευνών του παρελθόντος Μαΐου (σ.σ.: 2018).
Η όλη συμπεριφορά του κ. Φόλεϊ και η συστηματική προσπάθειά του να παρουσιάσει τον εαυτό του ως την επιστημονική κορυφή της έρευνας σε παγκόσμιο επίπεδο (υπάρχει σχετικό υλικό που αποδεικνύει τούτο και είναι στη διάθεσή σας) μας δημιουργούν έντονη ανησυχία σχετικά με κάθε πιθανή μελλοντική εμπλοκή του στις έρευνες, υπό οποιαδήποτε θέση ή ιδιότητα». Οπως τονίζει ο κ. Χαρχαλάκης, «το πρόγραμμα ‘‘Επιστροφή στα Αντικύθηρα’’ αποτελεί για τον δήμο μας τη μοναδική ίσως ευκαιρία αποτροπής της ερήμωσης του μικρού vησιού, το οποίο φθίvει πληθυσμιακά και σήμερα κατοικείται μόνο από 19 ηρωικούς κατοίκους. Με έκπληξη πληροφορηθήκαμε ότι η προγραμματισμένη από το 2017 περίοδος ερευνών την άνοιξη του 2018 ακυρώθηκε χωρίς προφανή και ουσιώδη λόγο. Η ανησυχία μας για την έρευνα γιγαντώθηκε μόλις γίναμε γνώστες του εκπεφρασμένου προβληματισμού του κ. Πάνου Λασκαρίδη, που αναφέρεται ξεκάθαρα σε προσπάθεια οικειοποίησης της έρευνας από ξένους συνεργάτες και δηλώνει ότι αποσύρει το ενδιαφέρον και την ουσιώδη στήριξή του στην έρευνα εάν δεν αλλάξουν οι έως σήμερα διαμορφούμενες συνθήκες».
Πηγή: protothema.gr
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου