Η ΟΜΙΛΙΑ ΤΟΥ ΔΗΜΑΡΧΟΥ ΚΥΘΗΡΩΝ κ. ΕΥΣΤΡΑΤΙΟΥ Αθ. ΧΑΡΧΑΛΑΚΗ ΣΤΗΝ ΤΕΛΕΤΗ ΟΡΚΩΜΟΣΙΑΣ ΤΗΣ ΔΗΜΟΤΙΚΗΣ ΑΡΧΗΣ 30/8/2019

Σεβασμιώτατε, Σεπτό Ιερατείο,

Αγαπητέ φίλε Δήμαρχε του μαρτυρικού Καραβά της Κύπρου,

Αγαπητές και αγαπητοί συνάδελφοι αιρετοί του Δήμου Κυθήρων - νέοι και απερχόμενοι,

Κυρίες και Κύριοι,

Με την σημερινή τελετή της ορκωμοσίας, ξεκινά ουσιαστικά - τυπικά από μεθαύριο - η νέα αυτοδιοικητική περίοδος που θα διαρκέσει μέχρι τις 31 Δεκεμβρίου του 2023, δηλαδή περίπου 4,5 χρόνια. Η νέα σύνθεση του Δημοτικού Συμβουλίου, σε συνεργασία με τις νέες τοπικές αρχές, καλείται από μεθαύριο να συνεχίσει το σημαντικό έργο που ξεκινήσαμε πριν 5 χρόνια και το οποίο επιβραβεύθηκε από τους πολίτες κατά την λαϊκή ετυμηγορία του παρελθόντος Μαΐου. Τους πολίτες αυτούς, τους δημότες των Κυθήρων, κάθε έναν εκλογέα ξεχωριστά, επιθυμώ να ευχαριστήσω από μέσης καρδιάς για την εμπιστοσύνη που μας έδειξαν και φυσικά για το μεγάλο ποσοστό με το οποίο ανέδειξαν την παράταξή μας για δεύτερη φορά στην διοίκηση του Δήμου μας.

Η ορκωμοσία ενός αιρετού δεν είναι μια απλή και τυπική διαδικασία δημοσίων σχέσεων. Ο όρκος που προβλέπεται στη νομοθεσία αποτελεί μια ουσιαστική ηθική δέσμευση εκείνου που ορκίζεται προς εκείνον που τον εξέλεξε. Είναι δηλαδή ένα «συμβόλαιο τιμής» θα λέγαμε ανάμεσα στον διοικούντα και τον διοικούμενο, που ειδικά ο πρώτος οφείλει να τηρεί καθημερινά, μέχρι και την ημέρα που δεν θα ασκεί πλέον τη διοίκηση.

Ο όρκος αυτός, που δώσαμε όλοι πριν λίγο ενώπιόν σας, άλλοι επί του Ιερού Ευαγγελίου, άλλοι στην τιμή και συνείδησή τους, περιέχει τρία ουσιαστικά δεσμευτικά στοιχεία:

Το πρώτο είναι η «πίστη στην πατρίδα» και αποτελεί ιστορικό κατάλοιπο του όρκου των πολεμιστών ήδη από τα αρχαία χρόνια. Οριοθετεί δηλαδή ο όρκος την έννοια της «πατρίδας», του χώρου εκείνου που ενώνει έναν λαό κάτω από συγκεκριμένες διαστάσεις γεωγραφίας, ιστορίας, πολιτισμού και άυλης κληρονομιάς. Η πίστη προς την πατρίδα, προς τα αιώνια δηλαδή ιδανικά και τις αξίες που εμπεριέχονται στο όνομα «Ελλάδα» είναι το πρώτο στοιχείο που ο νομοθέτης όρισε στο κείμενο του όρκου, καθώς πάνω και πέρα από όλα, έξω από κάθε είδους - θεμιτή προφανώς - παραταξιακή, κομματική ή ιδεολογική τοποθέτηση, είμαστε όλοι παιδιά της ίδιας πατρίδας, όλοι είμαστε Έλληνες και εν τέλει το εθνικό συμφέρον είναι εκείνο που πρέπει να υπερισχύει έναντι οιουδήποτε άλλου συμφέροντος τόσο σε κεντρικό όσο και σε τοπικό επίπεδο.

Το δεύτερο στοιχείο του όρκου είναι η «υπακοή στο Σύνταγμα και τους Νόμους». Το στοιχείο αυτό μας έρχεται πάλι από τα αρχαία χρόνια και από τη γνωστή ρήση του τραγικού ποιητή Αγάθωνα που μας λέει ότι ο άρχοντας, εκείνος δηλαδή που ασκεί κάθε είδους διοίκηση, θα πρέπει να έχει τρία πράγματα στο μυαλό του: «πρώτον ότι ανθρώπων άρχει, δεύτερον ότι κατά νόμους άρχει και τρίτον ότι ουκ αεί άρχει». Μας δεσμεύει όλους ο όρκος να διοικήσουμε με βάση όσα προβλέπονται στο Σύνταγμα και τους Νόμους. Οι νόμοι εξάλλου δεν είναι κάτι το θεωρητικό ή το απρόσωπο. Είναι οι κανόνες που πρέπει να τηρούμε προκειμένου η ατομική μας ελευθερία να μην περιορίζει τη συλλογική ελευθερία της κοινωνίας και αποτελούν ένα απαράβατο συμβόλαιο μεταξύ όλων των πολιτών που συνάπτεται διά των εκπροσώπων του λαού στο ανώτατο νομοθετικό όργανο που είναι η Βουλή. Επιμένω ιδιαίτερα στο σημείο αυτό του κειμένου του όρκου. Μας λέει κάτι απλό: πως κάθε προγραμματική μας δέσμευση, κάθε στοιχείο των εξαγγελιών μας, κάθε πράξη διοίκησης ή εξουσίας, δεν μπορεί να έχει εφαρμογή αν δεν βασίζεται στις προβλέψεις του Νόμου. Πολλές φορές αναγκαζόμαστε να γίνουμε δυσάρεστοι, απορρίπτοντας προτάσεις για διάφορα ζητήματα, λέγοντας συχνά «όχι» σε εύλογα αιτήματα πολιτών, επειδή αυτά προσκρούουν στη νομοθεσία. Αυτό, όμως, είμαστε υποχρεωμένοι να κάνουμε. Και όταν οι Νόμοι εκτροχιάζονται από την κοινή λογική, πράγμα μάλλον σύνηθες, χρέος μας είναι να δρούμε θεσμικά για την αλλαγή των Νόμων που κρίνονται ως παράλογοι. Οι αρχαίοι Ρωμαίοι, από τους οποίους η σημερινή Δύση κληρονόμησε το Δίκαιο, το είχαν ξεκαθαρίσει απόλυτα το θέμα αυτό: dura lex, sed lex. Δηλαδή και ο κακός Νόμος, είναι ο Νόμος. Και ο Σόλωνας μας λέει πως «η καλύτερη διακυβέρνηση είναι αυτή στην οποία οι άρχοντες υπακούνε στους Νόμους». Στο πλαίσιο αυτό λοιπόν, προσωπικά ως Δήμαρχος αλλά και συλλογικά ως Δημοτική Αρχή, θα συνεχίσουμε να πιέζουμε την Κυβέρνηση για κάθε είδους απαραίτητη νομοθετική αλλαγή με στόχο την απλοποίηση και τη βελτίωση της καθημερινής λειτουργίας των Δήμων, μέσα από τεκμηριωμένες απόψεις και θέσεις, όπως δηλαδή κάνουμε ανελλιπώς εδώ και 5 χρόνια και έχουμε ήδη σημαντικά αποτελέσματα. Θα αναφέρω ένα παράδειγμα. Το μηνιαίο επίδομα που χορηγεί ο Δήμος στους αγροτικούς γιατρούς, χρειάστηκε για να εκταμιευθεί 4 αλλαγές στη νομοθεσία. Μαζί με άλλους Δήμους και σε συνεργασία με την ΚΕΔΕ αλλά και με την άξια σημερινή διοίκηση του Νοσοκομείου μας, την οποία στηρίζουμε και θα στηρίζουμε, εντοπίσαμε το πρόβλημα, υποβάλλαμε τεκμηριωμένα αιτήματα στο αρμόδιο Υπουργείο και μετά από 4 διαδοχικές τροποποιήσεις, μπορέσαμε και ήδη εδώ και 1μιση χρόνο παρέχουμε το μηνιαίο επίδομα των γιατρών με αποτέλεσμα να είναι καλυμμένες όλες οι θέσεις τόσο στο Νοσοκομείο όσο και σε όλα τα αγροτικά ιατρεία.

Το τρίτο και τελευταίο στοιχείο του όρκου είναι η τιμιότητα και η ευσυνειδησία. Δηλαδή δύο στοιχεία της ατομικής ηθικής του καθενός που δίδει τον όρκο. Είναι όμως στοιχεία μόνο ατομικής ηθικής; Ή μήπως συνιστούν και παραμέτρους της συλλογικής ηθικής μιας κοινωνίας; Ο Μέγας Αριστοτέλης, στο έργο του «Ηθικά Νικομάχεια» επιχειρηματολογεί σθεναρά υπέρ της συλλογικής ηθικής της κοινωνίας, η οποία ακριβώς επειδή εδράζεται στην υπηρέτηση του κοινού καλού, του κοινού αγαθού, αποτελεί και ένα ανάχωμα σε κάθε προσωπική ηθική, που επειδή προκύπτει ατομικά, ενέχει πάντα το στοιχείο της υποκειμενικότητας. Η διαμάχη αυτή, μεταξύ ατομικής και συλλογικής ηθικής, συνεχίζεται σε όλους τους φιλοσόφους του Μεσαίωνα, της Αναγέννησης, αλλά και των νεότερων χρόνων. Ο Γερμανός φιλόσοφος Ιμμάνουελ Καντ θεωρεί ότι το «ηθικώς δέον» προκύπτει από μία εσωτερική φωνή που το επιτάσσει σε κάθε άνθρωπο ξεχωριστά. Αντίθετα, ο συμπατριώτης του, 90 ετών σήμερα, Γιούργκεν Χάμπερμας, καθολικοποιεί την ηθική και την εντάσσει σε ένα γενικότερο κοινωνικό πλαίσιο. Θυμόμαστε όλοι το δημόσιο διάλογο πριν μερικά χρόνια για τη σχέση νομιμότητας και ηθικής. Νομίζω ότι πλέον η απάντηση στο ερώτημα αν το νόμιμο είναι και ηθικό είναι προφανής και ξεκάθαρη, ακόμα και αν δεν μας αρέσει. Από τη στιγμή λοιπόν που η ατομική ηθική διαφέρει σε κάθε άνθρωπο, έρχεται ο Νομοθέτης για να ορίσει μια γενική ηθική μέσω των Νόμων και των κανόνων Δικαίου και έτσι το τρίτο στοιχείο του όρκου, κατά την εκτίμησή μου φυσικά, συνδέεται άρρηκτα με το δεύτερο, που είναι η εφαρμογή των Νόμων. Η τιμιότητα και η ευσυνειδησία που κατακλείουν το κείμενο του όρκου, συνιστούν το συμπλήρωμα της δέσμευσής μας να τηρούμε το Σύνταγμα και τους Νόμους.

Μετά από αυτές τις γενικές σκέψεις, επιτρέψτε μου να αναφέρω ορισμένες παραμέτρους της διοίκησης του Δήμου μας, που θα πρέπει να είναι γνωστές καταρχήν σε όλους όσοι αναλαμβάνουν δημόσιο αξίωμα για πρώτη φορά και κατά δεύτερον σε όλους τους δημότες και κατοίκους του νησιού μας.

1. Γραφειοκρατία και έλλειψη προσωπικού: είναι τα δύο σημαντικότερα προβλήματα του Δήμου μας, αλλά και σχεδόν όλων των Δήμων της Χώρας, ιδιαίτερα των νησιωτικών, ορεινών και εν γένει μειονεκτικών. Η γραφειοκρατία και η έλλειψη προσωπικού επηρεάζουν τα πάντα: την ταχύτητα στην εκτέλεση των έργων, τις διαδικασίες χρηματοδότησής τους, αλλά και πιο απλά ζητήματα, όπως ο παρόδιος καθαρισμός των δρόμων από τα χόρτα. Φέτος για παράδειγμα, ο Δήμος μας δεν έχει χειριστή μηχανημάτων έργου και έτσι από τον Ιούλιο μέχρι σήμερα δεν μπορούμε να λειτουργήσουμε το ραμ, το ειδικό μηχάνημα παρόδιων καθαρισμών. Η έλλειψη προσωπικού και οι παράλογα πολύπλοκες γραφειοκρατικές διαδικασίες που πρέπει να τηρηθούν ακόμα και για τα πιο απλά πράγματα, δεν συνιστούν προσωπική μου ιδεοληψία, αλλά απόλυτη καθημερινή πραγματικότητα. Οι νεοεκλεγμένοι συνάδελφοι θα το αντιληφθούν πολύ γρήγορα. Από την πρώτη στιγμή που αναλάβαμε την διοίκηση, το 2014, δίνουμε καθημερινή μάχη προκειμένου να θεραπεύσουμε αυτά τα 2 προβλήματα, που όμως αποτελούν αποκλειστική αρμοδιότητα του Κράτους. Καταφέραμε λοιπόν να διεξαχθεί στα τέλη του 2018 ο διαγωνισμός του ΑΣΕΠ για 5 νέες μόνιμες προσλήψεις επιστημονικού διοικητικού προσωπικού (3 στο Δήμο και 2 στην Εγχώριο Περιουσία), αναμένοντας μέχρι τα Χριστούγεννα την ολοκλήρωσή τους που ανεστάλη προσωρινά λόγω των αλλεπάλληλων εκλογών. Σε ό,τι αφορά την γραφειοκρατία, εντοπίσαμε από νωρίς τα σημεία εκείνα στη νομοθεσία που κρίνουμε ως αιτίες σοβαρών καθυστερήσεων για πολλά αναπτυξιακά θέματα. Με διαρκή υπομνήματά μας, με τεκμηριωμένες προτάσεις και θέσεις, πιέζουμε την Κυβέρνηση για την απλοποίηση των διαδικασιών, κάτι που θα συνεχίσουμε να κάνουμε και στη νέα μας θητεία. Βέβαια, στα χρόνια αυτά, σχεδόν όλοι οι αιρετοί του Δήμου, ξεφύγαμε αρκετά από τα αμιγώς θεσμικά και πολιτικά καθήκοντά μας. Ο Δήμαρχος συνέταξε ο ίδιος σχεδόν 3.000 επιστολές και έγγραφα. Οι Αντιδήμαρχοι έκλεισαν οι ίδιοι τις λακκούβες, τοποθέτησαν οι ίδιοι τις νέες πινακίδες σήμανσης, οδήγησαν οι ίδιοι τα απορριμματοφόρα και έκαναν οι ίδιοι αποκομιδή απορριμμάτων και ανακύκλωσης. Είναι υποτιμητικό; Σαφέστατα όχι! Είναι όμως λάθος! Δεν είναι αυτός ο ρόλος των αιρετών. Αυτά είναι καθήκοντα του προσωπικού που λόγω της τεράστιας έλλειψης αναγκάζονται οι ίδιοι οι αιρετοί να τα επιτελούν, βάζοντας όμως δυστυχώς πολλές φορές σε δεύτερη μοίρα τον πολιτικό και θεσμικό τους ρόλο για τον οποίο κατά βάσιν εκλέγονται.

2. Προγραμματισμός, δημοπρατήσεις και υλοποίηση δημοτικών έργων. Μέσα στα 5 αυτά χρόνια ο Δήμος μας διεξήγαγε περίπου 80, ίσως περισσότερες, δημοπρασίες έργων, προμηθειών και υπηρεσιών. Ο αριθμός αυτός συνιστά άθλο, όχι επειδή το λέω εγώ, αλλά επειδή είναι οι περισσότερες δημοπρασίες σε σχέση με όλους τους Δήμους της Περιφερειακής μας Ενότητας, ιδιαίτερα αν λάβει κανείς υπόψη του ότι διαθέτουμε μόνον έναν πολιτικό μηχανικό. Εκτελέσαμε και συνεχίζουμε να εκτελούμε δεκάδες μικρά, μεσαία και κυρίως μεγάλα – παγκυθηραϊκής σημασίας – έργα, όπως η διαχείριση των απορριμμάτων, έργο σπουδαίο που ανάλογό του δεν έχουν μεγάλα τουριστικά νησιά, έργο που πληροί απόλυτα τις προϋποθέσεις της εθνικής και κοινοτικής νομοθεσίας και είναι ενταγμένο στον περιφερειακό και στον εθνικό σχεδιασμό διαχείρισης στερεών αποβλήτων. Αξιοποιήσαμε κάθε χρηματοδοτική δυνατότητα: ΕΣΠΑ, τομεακά προγράμματα όπως το LEADER, Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων, ειδικές χρηματοδοτήσεις όπως το Ταμείο Παρακαταθηκών και Δανείων και το Πράσινο Ταμείο και φυσικά τους ίδιους πόρους του Δήμου που με πολύ κόπο και επιμονή φροντίζουμε να αυξάνουμε. Δημιουργήσαμε μια σχέση εμπιστοσύνης με την Περιφέρεια και θέλω δημόσια να ευχαριστήσω όλα τα μέλη της απερχόμενης περιφερειακής αρχής, ειδικά την κα. Δούρου, τον κ. Χατζηπέρο και τον κ. Καραμάνο, γιατί αντιμετώπισαν το νησί και το Δήμο μας όπως πραγματικά έπρεπε: θεσμικά και κοινωνικά και όχι παραταξιακά. Είμαι βέβαιος ότι αντίστοιχη συνεργασία θα έχουμε και με τη νέα περιφερειακή αρχή, στην οποία εύχομαι καλή και ευδόκιμη θητεία.

3. Η αξιοποίηση του ΕΣΠΑ είναι προτεραιότητά μας. Το 2015, όταν θέλαμε να εντάξουμε το έργο της διαχείρισης των απορριμμάτων στο ΕΣΠΑ, βρεθήκαμε μπροστά σε ανυπέρβλητα τότε προβλήματα. Διαδικαστικά, τεχνικά, οικονομικά. Η μελέτη ήταν ελλιπής, οι αδειοδοτήσεις υπολείπονταν έναντι των προβλέψεων του Νόμου, η Χώρα μας επιβαρυνόταν με ετήσιο πρόστιμο 320.000€ μόνο για τις 2 χωματερές του Δήμου Κυθήρων. Αφού αντιμετωπίσαμε γρήγορα όλα αυτά τα κωλύματα, χρειάστηκε να επισκεφθώ 2 φορές τα αρμόδια στελέχη της Γενικής Διεύθυνσης Περιβάλλοντος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής στις Βρυξέλλες για να ολοκληρωθεί στα μέσα του 2015 η οριστική χρηματοδότηση του έργου. Αντίστοιχες παρεμβάσεις και συνεχείς επαφές με τους ευρωπαϊκούς θεσμούς θα έχουμε ως Δημοτική Αρχή και στη νέα θητεία μας. Ήδη, πριν από λίγες ημέρες, επικοινώνησε μαζί μου ο Πρόεδρος της Επιτροπής των Περιφερειών της ΕΕ κ. Lambertz που με ενημέρωσε ότι επελέγην μεταξύ 700 νέων Δημάρχων από τις 28 χώρες της ΕΕ, για να συμμετάσχω στην Ευρωπαϊκή Εβδομάδα Περιφερειών και Πόλεων που θα γίνει τον Οκτώβριο στις Βρυξέλλες. Τέτοιες δράσεις είναι απόλυτα αναγκαίες για έναν Δήμο που οφείλει να έχει εξωστρέφεια, να δικτυώνεται, να αποκτά σχέσεις με Δήμους στην Ελλάδα και την Ευρώπη, να ανταλλάσσει καλές πρακτικές.

4. Ο τουρισμός αφορά κάθε δράση που κάνει ένας νησιωτικός Δήμος. Συνεπώς όλα τα δημοτικά έργα, έχουν άμεση ή έμμεση αναφορά στην τουριστική μας ανάπτυξη. Αποτελεί πάγια άποψή μου, και δεν θα την αλλάξω, ότι τουριστική ανάπτυξη χωρίς επαρκείς υποδομές δεν μπορεί να υπάρξει. Δείτε τί γίνεται στη Ζάκυνθο και την Κέρκυρα με τα σκουπίδια. Ακούω απόψεις για άνοιγμα της σεζόν, για διπλασιασμό των αφίξεων κ.λπ. Συμφωνώ απόλυτα. Αν, όμως, αυτά δεν συνοδευτούν από υλοποίηση και προγραμματισμό σοβαρών υποδομών, σε λίγα χρόνια θα σκάσει μια τεράστια φούσκα και όλοι εμείς που σήμερα ορκιζόμαστε να υπηρετούμε το συμφέρον του τόπου, θα έχουμε καταστεί επίορκοι. Μπορεί σήμερα το νησί να εξυπηρετήσει 100 ή 150 χιλιάδες τουρίστες; Έχει λειτουργικές υποδομές ικανές να αντέξουν τόσο κόσμο επί 6 ή 8 μήνες; Σαφέστατα όχι. Αντί λοιπόν να θεωρητικολογούμε, εμείς ως επανεκλεχθείσα Δημοτική Αρχή, κάνουμε και θα συνεχίσουμε να κάνουμε το αυτονόητο: να ωριμάζουμε και να υλοποιούμε έργα που έχουν άμεση σχέση με τον τουρισμό και σχετίζονται με την μεγάλη ανάγκη βελτίωσης της καθημερινότητας των κατοίκων και επισκεπτών του τόπου μας. Έργα οδοποιίας, ύδρευσης, εκσυγχρονισμού και αναβάθμισης των δικτύων, αναπλάσεις τουριστικών οικισμών, δίκτυα δημοτικού φωτισμού, η ολοκλήρωση των μελετών του αεροδρομίου που ευελπιστώ να ιδιωτικοποιηθεί σύντομα ώστε οι διαδικασίες να μην κωλύονται από την υπέρμετρη γραφειοκρατία, προφανώς αποτελούν μείζονα προτεραιότητά μας. Τα έργα αυτά βέβαια δεν γίνονται από τη μία μέρα στην άλλη. Εξάλλου πώς μπορούν να υλοποιηθούν μέσα σε μόλις 5 ή 6 χρόνια υποδομές που δεν έγιναν – ούτε καν μελετήθηκαν σε επίπεδο προμελέτης - επί πολλές δεκαετίες; Τα έργα αυτά έχουν μεγάλο στάδιο μελετών, αδειοδοτήσεων και ωρίμανσης. Αυτές οι διαδικασίες ούτε παρακάμπτονται και δυστυχώς ούτε επισπεύδονται. Βρίσκονται πέρα και πάνω από τη θέληση ή τη δυνατότητα ενός Δημάρχου και ενός Δήμου γιατί η εμπλοκή πολλών ετερόκλητων υπηρεσιών και φορέων στις διαδικασίες μελέτης και χρηματοδότησης ενός έργου, γεννά αναπόφευκτα καθυστερήσεις. Και το αναφέρω αυτό ως μία απάντηση σε όσους - καλοπροαίρετα ή όχι - θεωρούν ότι για παράδειγμα τα δίκτυα αποχέτευσης και βιολογικών καθαρισμών, σχετιζόμενα άμεσα με τον τουρισμό - που προφανώς δεν έγιναν στις χρυσές εποχές της Αυτοδιοίκησης - είναι κάτι απλό και εύκολο. Στο θέμα του τουρισμού θα αναφέρω άλλες 2 σημαντικές δράσεις: το επιχειρησιακό σχέδιο - master plan - του τουρισμού που έχει ήδη ξεκινήσει και το οποίο θα καθορίσει τις δράσεις τουριστικής προβολής του Δήμου μας μέχρι το 2025 με βάση επιστημονικά κριτήρια και την δημιουργία της εταιρικής τουριστικής ταυτότητας (destination branding) που θα έχει ολοκληρωθεί μέχρι το Πάσχα. Με τα δύο αυτά εργαλεία στα χέρια του, ο Δήμος μας θα μπορεί για πρώτη φορά στην εικοσαετή ιστορία του, να αντιμετωπίσει το ζήτημα της τουριστικής προβολής με τρόπο επιστημονικό και προσαρμοσμένο στις πραγματικές ανάγκες αλλά και δυνατότητες του νησιού μας.

5. Καθημερινότητα και Τοπικοί Εκπρόσωποι: στα 5 αυτά χρόνια δώσαμε μεγάλη σημασία στην καθημερινότητα: ύδρευση, καθαριότητα, οδικό δίκτυο, δημοτικός φωτισμός. Δυστυχώς, όμως, το σημερινό προσωπικό του Δήμου δεν επαρκεί. Το νησί έχει 70 οικισμούς και είναι φύσει αδύνατον να μπορέσει ο Δήμος να αντιμετωπίσει για παράδειγμα τον καθαρισμό των δρόμων σε όλους. Και εδώ έρχεται ο ρόλος αλλά και η σημασία τόσο των τοπικών προέδρων και συμβουλίων όσο και των πολιτιστικών συλλόγων. Εξάλλου η προώθηση του εθελοντισμού σε τοπικό επίπεδο και η συνεργασία με ομάδες εθελοντών για την εξυπηρέτηση των αναγκών των Κοινοτήτων αποτελεί και σαφή υποχρέωση των Τοπικών Συμβουλίων και Προέδρων σύμφωνα με τη Νομοθεσία και συγκεκριμένα με το άρθρο 83 του Κλεισθένη. Συνεπώς, οι τοπικοί εκπρόσωποι, που σημειωτέο λαμβάνουν μηνιαία έξοδα κίνησης, δεν επιτρέπεται να περιορίζονται απλώς στην αποστολή υπηρεσιακών εγγράφων και επιστολών προς το Δήμο αλλά οφείλουν να παρεμβαίνουν οι ίδιοι και να κινητοποιούν τους τοπικούς συλλόγους και τους κατοίκους όταν ο Δήμος λόγω έλλειψης προσωπικού ή μέσων αδυνατεί να παρέμβει άμεσα σε ζητήματα της καθημερινότητας. Επειδή στο παρελθόν υπήρξαν περιπτώσεις τοπικών εκπροσώπων που ενώ αμείβονταν κανονικά από το Δήμο κάθε μήνα, εντούτοις απουσίαζαν από το νησί για μήνες ή και χρόνια και επειδή δυστυχώς η νομοθεσία δεν επιτρέπει στο Δήμαρχο να προβεί σε κράτηση της αμοιβής για ανάλογες περιπτώσεις, θέλω από σήμερα να είμαι απόλυτα ξεκάθαρος στο θέμα αυτό. Όταν κάποιος αξιώνει την ψήφο του εκλογικού σώματος, έχει την απόλυτη και αταλάντευτη υποχρέωση να είναι ενεργά παρών στα καθήκοντά του τα οποία προφανώς υπερβαίνουν κάθε προσωπική, επαγγελματική ή οικογενειακή υποχρέωση. Αν αυτό δεν γίνει, τότε το έργο μετατρέπεται σε πάρεργο και η λαϊκή ετυμηγορία καταβαραθρώνεται.

6. Τα Αντικύθηρα. Η αγωνία μας για την πορεία του μικρού νησιού είναι καθημερινή. Στα χρόνια αυτά δώσαμε μεγάλη βάση στην βελτίωση των υποδομών του νησιού, που συνεχίζεται με μεγάλα και σημαντικά έργα. Κάναμε όμως και κάτι ακόμα πιο ουσιαστικό. Προσπαθούμε με κάθε τρόπο να αποτρέψουμε την πληθυσμιακή του ερήμωση. Η κομβικής σημασίας υποδομή του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών που σε λίγους μήνες θα αρχίσει να κατασκευάζεται στο νησί για την στέγαση του Εθνικού Παρατηρητηρίου της Ελλάδας για την Κλιματική Αλλαγή, αλλάζει ριζικά την μοίρα των Αντικυθήρων. Μαζί με άλλες δράσεις, όπως η διαφαινόμενη επαναλειτουργία του παλαιού Μοναστηριού του Αγ. Μύρωνος, η προώθηση του ήπιου εποικισμού, οι δράσεις της Ορνιθολογικής Εταιρείας και οι έρευνες στο χώρο του Ναυαγίου των Αντικυθήρων που από το 2015 τελούν υπό την υψηλή αιγίδα της Α.Ε. του Προέδρου της Δημοκρατίας, συνιστούν ένα πλέγμα δράσεων και ενεργειών που αν συνδυαστούν κατάλληλα μπορούν να ανασχέσουν τη σημερινή πορεία πληθυσμιακής συρρίκνωσης του νησιού.

Στα Κύθηρα, εκτός από το Δήμο, υπάρχει και η Εγχώριος Περιουσία. Δηλώνω και σήμερα ενώπιόν σας τον απόλυτο σεβασμό μου στον θεσμό αυτό, τον παλαιότερο εν συνεχή λειτουργία θεσμό αυτοδιοίκηση στην Ελλάδα που μετρά 200 έτη ζωής και θέλω να ευχαριστήσω τις 2 διοικήσεις των τελευταίων 5 ετών για την εξαιρετική συνεργασία που είχαμε. Η Εγχώριος, μετά και τις 2 προσλήψεις μόνιμου επιστημονικού προσωπικού που επίκεινται, θα μπορέσει πλέον να επιτελέσει καλύτερα τον αναπτυξιακό της ρόλο στο νησί, που σήμερα δεν δύναται να πράξει αφού δεν διαθέτει κανέναν απολύτως υπάλληλο.

Συνεργασία θα συνεχίσουμε να έχουμε σε θέματα κοινού ενδιαφέροντος και με την τοπική Εκκλησία αλλά και με κάθε τοπική Αρχή, φορέα, σύλλογο, με τις ενώσεις πολίτων. Μέσα από αυτή τη συνεργασία και κυρίως από τον αλληλοσεβασμό του θεσμικού ρόλου και των ορίων ενός εκάστου, προκύπτουν συνήθως καλά αποτελέσματα.

Μέσα σε αυτά τα 5 χρόνια κάναμε και λάθη. Λάθη όμως δεν κάνει εκείνος που δεν κάνει τίποτα. Οι συνεργάτες μου και εγώ, όσοι επανεξελέγησαν και όσοι από μεθαύριο θα ιδιωτεύσουν, προσπαθήσαμε να δώσουμε όλες μας τις δυνάμεις για την υπηρέτηση του κοινού καλού στο νησί. Για την οργάνωση του Δήμου. Για την δημοπράτηση των έργων. Για την προσέλκυση χρηματοδοτήσεων. Και κάτι για το οποίο νοιώθω περήφανος είναι το ότι δράσαμε απόλυτα θεσμικά σε όλα τα επίπεδα. Είμαι εξάλλου φανατικός οπαδός της θεσμικότητας στην άσκηση της διοίκησης και δεν μπορώ να ξεφύγω από αυτό. Και αυτό συνιστά και μία παραίνεση προς τα νέα μέλη του Δημοτικού Συμβουλίου που ανήκουν στην παράταξή μου. Προσωπικές πρακτικές στην άσκηση της Διοίκησης δεν επιτρέπονται. Δεν επιτρέπονται ηθικά και νομικά. Δεν τις επιτρέπω εγώ. Οι απαντήσεις μας σε όλα τα αιτήματα των πολιτών, εύλογα και δίκαια ή όχι, θα είναι πάντα θεσμική και βασισμένη στο Νόμο και τίποτε άλλο. Αυτό οφείλουμε να κάνουμε, αυτό πρέπει να δουν ως παράδειγμα οι νέες γενιές που θα έρθουν να διοικήσουν τους Θεσμούς μετά από εμάς, ώστε η Χώρα μας να μην διέλθει ξανά τα πέτρινα χρόνια της τελευταίας δεκαετίας, που οφείλονται εν πολλοίς στην «αποθεσμικοποίηση» των Θεσμών. Δεν είμαστε απλοί πολίτες. Είμαστε αιρετοί. Και οι ευθύνες μας απέναντι στους πολίτες είναι μεγάλες και δυσθεώρητες, που μόνο με βάση τις θεσμικές διαδικασίες μπορούν να τηρηθούν. Εξυπηρέτηση προσωπικών ή ιδιωτικών επιδιώξεων μέσω της εκμετάλλευσης αιρετού αξιώματος δεν μπορεί να είναι ανεκτή. Εξάλλου αυτό μας λέει και ο Πλάτωνας: «Ο αληθινός άρχων ου πέφυκε το αυτώ συμφέρον σκοπείσθαι αλλά το τω αρχομένω».

Σεβασμιώτατε, κύριε Δήμαρχε, φίλες και φίλοι,

Από το 2014 μέχρι και σήμερα έγιναν πολλά. Έργα, μελέτες, σημαντικές πολιτιστικές εκδηλώσεις. Υποδεχθήκαμε σημαντικές προσωπικότητες στο νησί μας, συμμετείχαμε σε πολλές μεγάλες εκθέσεις τουρισμού στην Ελλάδα και το εξωτερικό. Όλα αυτά έγιναν, όχι μόνο χάρη στο όραμα, το πείσμα και την θέληση των αιρετών, αλλά και χάρη στην μεγάλη υποστήριξη που βρήκαμε στους υπαλλήλους του Δήμου αλλά και σε μια εξαιρετική ομάδα εξωτερικών τεχνικών συμβούλων και συνεργατών στην οποία οφείλεται εν πολλοίς η χρηματοδότηση σημαντικών έργων. Όλους αυτούς, τους υπαλλήλους, τα στελέχη, τους συνεργάτες του Δήμου θέλω να ευχαριστήσω δημόσια γιατί στα χρόνια αυτά συνέβαλαν ουσιαστικά στην αναπτυξιακή πορεία του τόπου μας, αναγκαζόμενοι όμως να επωμισθούν ο καθένας ξεχωριστά αρμοδιότητες, καθήκοντα και ευθύνες 2 ή και 3 υπαλλήλων. Ευχαριστώ επίσης τα τοπικά ΜΜΕ για την παρουσία τους στις εκδηλώσεις και δράσεις του Δήμου και ιδιαίτερα τον Βαλέριο και τη Ρενάτα που εδώ και χρόνια αφιλοκερδώς καλύπτουν όλες τις συνεδριάσεις του Δημοτικού Συμβουλίου παρέχοντας δυνατότητα άμεσης ενημέρωσης σε κάθε Κυθήριο όπου Γης.

Στα χρόνια αυτά, στις καλές και τις δύσκολες στιγμές, η στήριξη της οικογένειάς μου και προσωπικά της συζύγου μου ήταν κομβικής σημασίας και δημόσια την ευχαριστώ γιατί ανέχεται πάρα πολλά και με μεγάλο προσωπικό κόστος που λίγοι γνωρίζουν.

Μέσα στη θητεία αυτή αντιμετωπίσαμε και δύσκολες καταστάσεις, στις οποίες αποδείχθηκε ξεκάθαρα ότι χωρίς επαρκή κρατική συνδρομή, οι Δήμοι είναι ανοχύρωτοι, ειδικά σε θέματα πολιτικής προστασίας. Και αν διαρκώς επιμένουμε στην ανάγκη αυτοπροστασίας των πολιτών και των περιουσιών τους απέναντι σε ακραία φαινόμενα (για παράδειγμα η υποχρεωτική ασφάλιση των κατοικιών για σεισμό και φωτιά θα ήταν ένα πρώτο βήμα), σκεφθείτε πόσο πολύ θα πρέπει να επιμείνουμε στην αδήριτη ανάγκη άμεσης και θεαματικής βελτίωσης του συστήματος πολιτικής προστασίας σε εθνικό και περιφερειακό επίπεδο. Οι δυνατότητες ενός υποστελεχωμένου νησιωτικού Δήμου απέναντι σε ένα ακραίο φυσικό φαινόμενο είναι πολύ περιορισμένες και αυτό θα πρέπει να γίνει αντιληπτό από το Κράτος, ώστε να προκύψουν συγκεκριμένες και αποτελεσματικές πολιτικές.

Φίλες και φίλοι,

Μέσα στα 20 χρόνια εμπειρίας μου στην Αυτοδιοίκηση, σε αιρετές και μη αιρετές θέσεις, καταλήγω στο συμπέρασμα ότι οι Οργανισμοί Τοπικής Αυτοδιοίκησης όπως λειτουργούν σήμερα πρέπει να αλλάξουν. Έκλεισαν τον ιστορικό τους κύκλο. Εξάντλησαν τα όριά τους. Το σύστημα Αυτοδιοίκησης της Χώρας πρέπει να σχεδιαστεί εκ του μηδενός γιατί έχει πάψει να δημιουργεί πολιτικές και έχει μετατραπεί σε απλό διαχειριστή της καθημερινότητας. Και με αυτή τη διαπίστωση θυμάμαι αυτό που είχε πει κάποτε ένας Βρετανός πολιτικός, ο Tony Benn: «παραιτούμαι από τη Βουλή για να αφιερώσω περισσότερο χρόνο στην πολιτική». Η Αυτοδιοίκηση πρέπει να πάρει ξανά στα χέρια της τη δυνατότητα της πολιτικής αυτονόμησης και οι αιρετοί της να μην είναι απλοί εφαρμοστές της νομοθεσίας, αλλά να την καθορίζουν οι ίδιοι τουλάχιστον σε τοπικό επίπεδο όπως γίνεται στα προηγμένα Κράτη της Δύσης. Οι όποιες μεταρρυθμιστικές προσπάθειες των τελευταίων ετών, δεν μπορούν να δώσουν νέα πνοή στην Αυτοδιοίκηση γιατί εξαντλούνται στην απλή τροποποίηση διάσπαρτων δεκάδων διατάξεων Νόμων και απουσιάζει από αυτές το όραμα και η ανάγκη ουσιαστικών τομών και αλλαγών. Αυτό που δεν έγινε μέχρι σήμερα, μπορεί να γίνει στα επόμενα χρόνια με ορόσημο το 2021 που θα εορτάσουμε ως Έθνος τα 200 χρόνια από την Εθνική μας Παλιγγενεσία. Εξάλλου ας μην ξεχνάμε ότι η Ελληνική Επανάσταση δεν ξεκίνησε κεντρικά, αλλά τοπικά.

Πιστεύω ότι μέσα στο νέο ΔΣ της ΚΕΔΕ, του ανωτάτου θεσμικού οργάνου όλων των Δήμων της Χώρας, που θα αναδειχθεί σε λίγους μήνες χρειάζεται να εκπροσωπηθούν επαρκώς και οι νησιωτικοί Δήμοι και γι΄ αυτό ανακοινώνω απόψε ότι θα στηρίξω την υποψηφιότητα για την προεδρία της ΚΕΔΕ ενός από τους ικανότερους Δημάρχους της Ελλάδας, που θα ανακοινωθεί τις επόμενες ημέρες, συμμετέχοντας και ως υποψήφιος για το Διοικητικό Συμβούλιο.

Απόψε, όμως, θέλω ιδιαίτερα να καλωσορίσω τον φίλο Δήμαρχο Καραβά της Κύπρου Νίκο Χατζηστεφάνου με τη σύζυγό του και τον Πρόεδρο της Νεολαίας Καραβά Μάριο Μούγη που απόψε μας τιμούν με την παρουσία τους. 45 χρόνια μετά τον μαύρο Ιούλιο του 1974 και το 36% του Κυπριακού Κράτους παραμένει υπό στρατιωτική κατοχή. Η Διεθνής Κοινότητα απέδειξε ότι δεν έχει τα εργαλεία για την επίτευξη λύσης ή τουλάχιστον δεν τα ενεργοποιεί στον βαθμό ώστε να είναι αποτελεσματικά. Αγαπητέ Δήμαρχε, σε ευχαριστούμε που σήμερα είσαι εδώ και εύχομαι σύντομα να πνεύσει ο αέρας της ελευθερίας στην κατεχόμενη Κύπρο μέσα από μια λύση δίκαιη και βιώσιμη και όχι μέσα από μια οποιαδήποτε λύση που δεν θα σέβεται τους γενικώς παραδεκτούς κανόνες του Διεθνούς Δικαίου. Μακάρι του χρόνου να γιορτάσουμε τις ετήσιες εκδηλώσεις των αδελφοποιημένων Δήμων μας στον ελεύθερο και αμόλυντο Καραβά της Κύπρου.

Νομίζω ότι πλατείασα αρκετά. Όμως, όλα όσα ανέφερα έπρεπε κατά τη γνώμη μου να ειπωθούν και κυρίως να καταγραφούν δημόσια γιατί θα αποτελέσουν πυξίδα καθόλη τη διάρκεια της νέας αυτής δημοτικής περιόδου. Ξέρω ότι πολλά από αυτά που ανέφερα μπορεί να εκληφθούν ως υπερβολικά ή ως δικαιολογίες για την όποια καθυστέρηση έργων και δημοτικών δράσεων. Μόνο έτσι δεν είναι όμως. Ό,τι ακούσατε σήμερα είναι η απόλυτη, αντικειμενική καθημερινότητα των μικρών επαρχιακών Δήμων, που καλούνται να εφαρμόσουν τις ίδιες ακριβώς διαδικασίες με τους μεγάλους αστικούς Δήμους, μέσα σε συνθήκες ακραίας υποστελέχωσης και γραφειοκρατίας. Σας περιέγραψα όσο πιο απλά μπορούσα την αλήθεια που βιώνει ένας μικρός νησιωτικός Δήμος. Εμάς, ωστόσο, δεν μας κάμπτουν τα προβλήματα αυτά, ούτε μας φοβίζουν. Θα συνεχίσουμε να δίνουμε την μάχη για το αυτονόητο σε κάθε επίπεδο: στην καθημερινότητα, στην Περιφέρεια, στα Υπουργεία. Με τεκμηριωμένες προτάσεις και θέσεις, με πίεση και δυναμισμό όπως κάναμε και στην πρώτη μας θητεία έχοντας καταφέρει αξιοπρόσεκτα αποτελέσματα παρά τα πολλαπλά προβλήματα σε τοπικό ή εθνικό επίπεδο.

Εύχομαι, στην επόμενη τελετή ορκωμοσίας Δημοτικής Αρχής, το Δεκέμβριο του 2023, είτε είμαι στη θέση αυτή είτε όχι, πολλά από τα σημερινά προβλήματα του νησιού να έχουν επιλυθεί ή να βρίσκονται σε ουσιαστική πορεία επίλυσης, ώστε αυτή η Δημοτική Αρχή να μπορεί να καυχάται ότι έκανε ό,τι περνούσε από το χέρι της για να πάει τον Δήμο και τα νησιά μας μπροστά, μόνο μπροστά!

Σας ευχαριστώ θερμά όλες και όλους!

Πηγή: Δήμος Κυθήρων

Φωτογραφία: Ρενάτα Πανταζίδου - PhotoCerigo