ΆΡΘΡΟ ΤΟΥ ΟΦΘΑΛΜΙΑΤΡΟΥ ΑΝΑΣΤΑΣΙΟΥ ΑΝΑΣΤΑΣΑΚΗ - ''ΜΕ ΤΑ ΜΑΤΙΑ ΕΝΟΣ ΜΙΚΡΟΥ ΠΑΙΔΙΟΥ ΠΟΥ ΜΕΓΑΛΩΝΕΙ ΣΤΑ ΚΥΘΗΡΑ''

Οι γονείς ενός νεογέννητου βρέφους στα Κύθηρα συχνά διακατέχονται από μια ανησυχία για το αν το παιδί τους βλέπει καλά και αν πρέπει άμεσα να επισκεφτούν ένα οφθαλμίατρο για το σκοπό αυτό. Η ανησυχία αυτή ενισχύεται σημαντικά από το γεγονός ότι συνήθως τα μικρά βρέφη περνούν πολλές ώρες της μέρας με τα μάτια κλειστά. Η παρούσα ανάρτηση σκοπό έχει να ενημερώσει τους γονείς οσον αφορά τις ανάγκες ενός βρέφους και επίσης να επισημάνει τις περιπτώσεις εκείνες που η συμπεριφορά ενός βρέφους πιθανόν να υποδηλώνει κάποιο οφθαλμολογικό πρόβλημα και κατά συνέπεια απαιτείται έλεγχος από οφθαλμίατρο.

Κατά τους πρώτους μήνες της ζωής τα βρέφη έχουν τα μάτια τους κλειστά για αρκετές ώρες την ημέρα  και η ικανότητα προσήλωσης και οι οφθαλμικές  κινήσεις είναι περιορισμένες. Σταδιακά όμως τα βρέφη αρχίζουν να χρησιμοποιούν τα μάτια τους ολοένα και περισσότερο (καθώς αναπτύσσεται η όραση τους) και αυξάνεται το ενδιαφέρον κυρίως όταν εκθέτουμε μπροστά τους (δηλ. σε κοντινή απόσταση) κάποιο φωτεινό ερέθισμα (όπως τα χρωματιστά λαμπάκια, ενος παιχνιδιού για παράδειγμα) . Όσο το παιδί μεγαλώνει, η όραση του,  βελτιώνεται και πρακτικά αυτό σημαίνει ότι το ενδιαφέρον του αρχίζει να εστιάζεται και σε πιο απομακρυσμένα αντικείμενα. Τα νεογέννητα έχουν αρκετά καλή όραση, ώστε να διακρίνουν ένα πρόσωπο στην άκρη του δωματίου. Αργότερα στους 12 μήνες η όρασή τους βελτιώνεται  με αποτέλεσμα να είναι σε θέση να διακρίνουν και πιο απομακρυσμένα αντικείμενα ενώ στους 24 μήνες της ζωής η όραση πλησιάζει αυτό που θεωρείται η φυσιολογική όραση. Τέλος, στους 36 μήνες ένα παιδί φυσιολογικά εχει την όραση που εχει και ένας ενήλικας.

Οι περιπτώσεις που πιθανόν να υποδηλώνουν κάποιο οφθαλμολογικό πρόβλημα είναι αυτές που ένα παιδί εμφανίζει γρήγορες κινήσεις των ματιών (νυσταγμός) ή περιπτωσεις που τα ματια δεν είναι παράλληλα (δηλαδή εμφανίζεται στραβισμός). Επίσης , οφθαλμολογική εξέταση απαιτείται όταν παρατηρείται μια λεύκανση της κόρης του οφθαλμού (λευκοκορία), ή όταν τα 2 ματια δεν έχουν ακριβώς το ίδιο μέγεθος. Σε όλες αυτές τις περιπτωσεις οι γονεις συνήθως έγκαιρα εντοπίζουν το πρόβλημα και απευθύνονται στον οφθαλμίατρο.

Οι διαθλαστικές ανωμαλίες (δηλ. η μυωπία, η υπερμετρωπία και ο αστιγματισμός) και η έγκαιρη διάγνωση και αντιμετώπιση τους αποτελεί συνηθέστερο πρόβλημα. Στις περιπτωσεις αυτές , συχνά τα βρέφη δεν εμφανίζουν κάτι που να είναι ορατό στους γονείς και γι’ αυτό μάλιστα, οι γονείς συνήθως που έχουν μυωπία ή αστιγματισμό απευθύνονται νωρίς σε οφθαλμίατρο καθώς θέλουν να γνωρίζουν αν το παιδί τους εχει και αυτό κάποια διαθλαστική ανωμαλία. Σε κάθε περίπτωση είναι σημαντικό να διευκρινιστεί ότι οι διαθλαστικές ανωμαλίες καλό είναι να διαγνωστούν μέχρι την ηλικία των 4 ετών, έτσι ώστε να αντιμετωπιστούν και να αποτραπεί η αμβλυωπία (δηλαδή το τεμπέλικο  μάτι, που δε βλέπει 100%).

Η συμμετρική όραση είναι το επιθυμητό (καθώς για να αποκτήσει ένα παιδί καλή και τρισδιάστατη όραση πρέπει τα 2 ματια να βλέπουν καλά και να συνεργάζονται). Η συμμετρικότητα της όρασης, μπορεί να εκτιμηθεί από τους πρώτους μήνες της ζωής με ένα απλό οφθαλμολογικό έλεγχο.

Επειδή η μέτρηση της οπτικής οξύτητας απαιτεί τη λεκτική συνεργασία του παιδιού, στον αρχικό οφθαλμολογικό έλεγχο η εκτίμηση της όρασης είναι σχετικά αδρή, και χρησιμοποιούνται είτε κάποια έντονα φωτεινά ερεθίσματα( κινούμενα σχέδια) ή σχήματα που είναι αναγνωρίσιμα από μικρά παιδιά.

Τέλος μερικά βρέφη εμφανίζουν στους πρώτους μήνες της ζωής ένα ελαφρύ πρήξιμο στην εσωτερική πλευρά των βλέφαρων(προς τη μύτη) που συνοδεύεται από αρκετές τσίμπλες.  Η εκ γενετής απόφραξη του δακρυϊκού συστήματος είναι συχνά η αίτια για αυτό  και εν αρχήν χρειάζεται υπομονή από τους γονείς και λίγο μαλάξεις στη περιοχή, καθώς τις περισσότερες φορές η απόφραξη αναστρέφεται χωρίς καμία παρέμβαση από τον οφθαλμίατρο.

Συμπερασματικά, στους πρώτους μήνες της ζωής ενος παιδιού μπορεί να απαιτηθεί ένας οφθαλμολογικός έλεγχος (κυρίως αν το βρέφος εμφανίζει κάποιο από τα προαναφερθέντα συμπτώματα)  όμως αυτό ,μπορεί να γίνει σε προγραμματισμένη βάση καθώς η ανάπτυξη μιας φυσιολογικής όρασης είναι μια διαδικασία που εξελίσσεται σε βάθος χρόνου. Η διαπίστωση σημαντικών συμπτωμάτων (όπως του στραβισμού ή της λευκοκορίας) είναι σημαντικό να αναγνωρίζονται έγκαιρα  έτσι ώστε να παραπέμπονται σύντομα για οφθαλμολογικό έλεγχο.

Αναστασάκης Αναστάσιος - Χειρουργός Οφθαλμίατρος 

Πηγή: Χαρά Γκούβα